Meteen naar de inhoud

AWP appèl over normering regionale wateroverlast in Limburg, 22 mei 2023

  • Aan Provinciale Staten Limburg
  • Aan het college van Gedeputeerde Staten Limburg
  • Aan de Commissaris der Koning in Limburg
  • Aan de formateurs
 
Geachte Gouverneur, geachte leden van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten, geachte formateurs,
De Algemene Waterschapspartij (AWP) Limburg vraagt dringend uw aandacht voor de normering regionale wateroverlast die in Limburg zeer afwijkt van de rest van Nederland.
 
  • Voor een groot aantal stedelijke gebieden in Limburg geldt een norm voor regionale wateroverlast van 1:25. Veel stedelijke gebieden in de provincie Limburg zijn als gevolg daarvan onvoldoende beschermd tegen wateroverlast. Ze kunnen slechts een bui van eens in de 25 jaar verwerken. Op landelijk niveau is voor stedelijk gebied een norm van 1:100 voor regionale wateroverlast gebruikelijk, in dat geval kan een regenbui van eens in de 100 jaar kan worden verwerkt.
  • In Limburg is sprake van een groot aantal locaties met onvoldoende bescherming tegen wateroverlast. Zie voor voorbeelden en kaartjes de bijlage. Met woonwijken, scholen, ziekenhuizen, politiebureaus en brandweerkazernes met een veel te lage norm.
  • De Provincie Limburg is verantwoordelijk voor het vaststellen van de normering regionale wateroverlast. De provincie hanteert als enige in Nederland in veel stedelijke kernen een norm van 1:25. In de rest van Nederland is 1:25 de norm voor akkerland. Stedelijk gebied moet minimaal een regenbui van eens in de 100 jaar kunnen verwerken.
  • Deze lage norm heeft tot gevolg dat in grote delen van Limburg de ruimtelijke ordening niet op orde is. Water en bodem zijn in Limburg niet sturend. Het is dringend gewenst dat dit verandert, ook conform het huidige rijksbeleid.
  • De Nederlandse normen dateren uit het Nationaal Bestuursakkoord Water van 2003.In Nederland zijn deze normen breed ingevoerd maar niet in de provincie Limburg. Het wordt tijd dat Limburgers even goed beschermd worden tegen wateroverlast als de rest van Nederland. Overigens overwegen sommige waterschappen de norm te verhogen voor verstedelijking vanaf 5000 m2.
  • De te lage normering in Limburg is de reden dat er zoveel schade was bij de wateroverlast in 2021 (ca. €2 miljard).
  • Inwoners van Geulle en Bunde hebben aandacht gevraagd bij de provincie en bij het waterschap voor de onvoldoende bescherming tegen wateroverlast.
  • Dat heeft onvoldoende geholpen en dat is de reden waarom de Algemene Waterschapspartij (AWP voor water, klimaat en natuur) heeft deelgenomen aan de verkiezingen in maart 2023. Tot genoegen kan ik melden dat de AWP een zetel heeft verworven in het waterschapsbestuur.
  • De AWP stelt voor dat de provincie Limburg bij nieuwe (ruimtelijke) ontwikkelingen de landelijke norm van eens in de 100 jaar (uit 2003!) zal hanteren. Denk daarbij aan nieuwe woningbouwprojecten, bedrijfsterreinen, scholen, ziekenhuizen, brandweerkazernes, politiebureaus etc.
  • Voordeel is dat de bijbehorende (ruimtelijke)maatregelen (voor een deel) gedekt kunnen worden uit de planexploitatie. Heel gebruikelijk in overig Nederland.
  • De AWP stelt voor dat ook het waterschap bij nieuwe (ruimtelijke) ontwikkelingen de landelijke normen zal hanteren, o.a. 1:100 in stedelijk gebied. Het is overigens niet verboden dat het waterschap hogere normen stelt dan de provincie. Beter is het als zowel het waterschap als de provincie de normen voor stedelijk gebied verhogen, te beginnen met ‘nieuwe gevallen’.
  • Wel meldt het waterschap steeds dat dit hoge kosten met zich meebrengt en dat dit tot ingrijpende ingrepen in het landschap kan leiden. Tot nu toe hebben wij echter niet gezien dat op gebiedsniveau plannen en berekeningen zijn gemaakt. Dat is volgens de AWP wel gewenst. Maatwerk is uiteraard een optie.
  • – Het waterschap spreekt van risicogericht normeren. Dat lijkt echter vooral als effect te hebben dat er vooralsnog weinig gebeurt en dat de planhorizon wordt vergroot.
  • Zowel de provincie Limburg als Waterschap Limburg zouden de normen uit 2003 kunnen opnemen in een te wijzigen waterschaps- resp. provinciale verordening voor normering regionale wateroverlast. Om te beginnen bij ‘nieuwe gevallen’.
  • De kosten van maatregelen kunnen (gedeeltelijk) uit de planexploitatie worden gedekt. De AWP pleit ervoor genoemde verordeningen aan te passen, zodat de normering beter past bij de ontwikkelingen in de rest van Nederland.
  • In 2021 was sprake van ca. € 2 miljard schade in Limburg (bron: COT). Die schade was voor een groot deel te voorkómen geweest door de normering uit 2003 te hanteren en de bijbehorende maatregelen te nemen. De AWP pleit voor een gebiedsgerichte aanpak met maatwerk per locatie.
  • De AWP bepleit om de no-regret-maatregelen die voortkomen uit de Deltares (deel)evaluaties en het recente Deltaresrapport (’Een watersysteemanalyse – wat leren we van het hoogwater van juli 2021) versneld op te pakken. Dat draagt bij aan het voorkómen van een herhaling van 2021. Denk o.a. -maar zeker niet uitsluitend- aan de capaciteit van de sifon bij Bunde en versterking van de dijken van de Roerinlaat bij Roermond.
 
Marja Hilders
Fractievoorzitter AWP
Waterschap Limburg
22-05-2023
 
(Bovenloop Geul) Zoals blijkt uit de kaart zijn er weinig rode gebieden met een norm van 1:100. Het grootste deel van het gebied heeft normen van 1:10 en 1:25. Delen van Gulpen en Simpelveld hebben een norm van 1:100.
(Bovenloop Geul) Zoals blijkt uit de kaart zijn er weinig rode gebieden met een norm van 1:100. Het grootste deel van het gebied heeft normen van 1:10 en 1:25. Delen van Gulpen en Simpelveld hebben een norm van 1:100.
(Echt) In de overgang van dorp naar industrieterrein ligt een 200 meter brede strook met bebouwing met een normering van 1:25 (dus akkerland). Het industrieterrein heeft wel een norm van 1:100. We zullen hierover vragen stellen aan provincie en waterschap. In die overgang ligt de Echtermolenbeek, deels overkluisd. De beek ligt droog sinds de herinrichting van de Middelsgraaf 5 jaar geleden. De Molenbeek dient zelfs niet meer als bufferzone bij te veel hemelwater. Er zijn mogelijkheden om de beek zodanig aan te leggen dat er een 1:100 norm toegepast kan worden. Bij de komende verbreding van de A2 zal de voeding van de Molenbeek teruggebracht worden naar de Geleenbeek en zal de loop aangepast worden. Momenteel wordt de Molenbeek in het centrum van Echt veranderd ter verbetering van de bestaande infrastructuur aldaar.
(Echt) In de overgang van dorp naar industrieterrein ligt een 200 meter brede strook met bebouwing met een normering van 1:25 (dus akkerland). Het industrieterrein heeft wel een norm van 1:100. We zullen hierover vragen stellen aan provincie en waterschap. In die overgang ligt de Echtermolenbeek, deels overkluisd. De beek ligt droog sinds de herinrichting van de Middelsgraaf 5 jaar geleden. De Molenbeek dient zelfs niet meer als bufferzone bij te veel hemelwater. Er zijn mogelijkheden om de beek zodanig aan te leggen dat er een 1:100 norm toegepast kan worden. Bij de komende verbreding van de A2 zal de voeding van de Molenbeek teruggebracht worden naar de Geleenbeek en zal de loop aangepast worden. Momenteel wordt de Molenbeek in het centrum van Echt veranderd ter verbetering van de bestaande infrastructuur aldaar.
In Nieuwstadt langs de Geleenbeek heeft een deel van het dorp, ook binnen de oude stadswal, een norm van 1:25 (de norm voor akkerland). Citaat van een dorpsbewoner: “Het lijkt als of ze de normen hebben gebaseerd op een kaart van 120 jaar geleden” De nieuwbouwplannen van Nedcar zijn nog niet gerealiseerd, de locatie heeft op de kaart wel een norm van 1:100. We zullen hierover opheldering vragen bij provincie en waterschap.
In Nieuwstadt langs de Geleenbeek heeft een deel van het dorp, ook binnen de oude stadswal, een norm van 1:25 (de norm voor akkerland). Citaat van een dorpsbewoner: “Het lijkt als of ze de normen hebben gebaseerd op een kaart van 120 jaar geleden” De nieuwbouwplannen van Nedcar zijn nog niet gerealiseerd, de locatie heeft op de kaart wel een norm van 1:100. We zullen hierover opheldering vragen bij provincie en waterschap.
(Sittard-Geleen) In Sittard ligt het ziekenhuis in een gebied met de norm 1:25 (akkerland) en zelfs gedeeltelijk in een 1:10 gebied. In noodsituaties kan dat betekenen dat hulpverleners geen hulp kunnen verlenen omdat ze met de eigen waterproblemen bezig zijn.
(Sittard-Geleen) In Sittard ligt het ziekenhuis in een gebied met de norm 1:25 (akkerland) en zelfs gedeeltelijk in een 1:10 gebied. In noodsituaties kan dat betekenen dat hulpverleners geen hulp kunnen verlenen omdat ze met de eigen waterproblemen bezig zijn.
(Schinnen) In Schinnen bereidt Waterschap Limburg maatregelen voor om wateroverlast in Schinnen en buurtschap Hegge te voorkómen en te zorgen dat aan de wateroverlastnormen wordt voldaan. Zie https://zoek.officielebekendmakingen.nl/wsb-2023-1401.html Helaas gaat het hier om het voldoen aan norm voor akkerbouw (1:25) in de bebouwde kom. Hieruit blijkt dat het waterschap zelfs niet aan de norm van 1:25 voldoet. Wij vinden dat het beter in één keer goed kan gebeuren.
(Schinnen) In Schinnen bereidt Waterschap Limburg maatregelen voor om wateroverlast in Schinnen en buurtschap Hegge te voorkómen en te zorgen dat aan de wateroverlastnormen wordt voldaan. Zie https://zoek.officielebekendmakingen.nl/wsb-2023-1401.html Helaas gaat het hier om het voldoen aan norm voor akkerbouw (1:25) in de bebouwde kom. Hieruit blijkt dat het waterschap zelfs niet aan de norm van 1:25 voldoet. Wij vinden dat het beter in één keer goed kan gebeuren.
In Valkenburg heeft het grootste deel van het gebied normen van 1:10 en 1:25.
In Valkenburg heeft het grootste deel van het gebied normen van 1:10 en 1:25.
(Heerlen en omgeving) In het Heuvelland is sprake van bebouwde beekdalen in centra met een norm voor akkerland (1:25). In Voerendaal is het hele grondgebied genormeerd op 1:25 (akkerland).
(Heerlen en omgeving) In het Heuvelland is sprake van bebouwde beekdalen in centra met een norm voor akkerland (1:25). In Voerendaal is het hele grondgebied genormeerd op 1:25 (akkerland).
(Geulle en Bunde) Ten oosten Van Geulle is het groene gebied verweven met beken en woningen. Er komen normen voor van 1: 25 (akkerbouw) en 1:10. Ten westen van het spoor geldt een norm van 1:25. Zowel in Geulle als Bunde was sprake van grote schade na de wateroverlast in juli 2021. Er moet dringend een Deltaplan komen voor de Geul, zijrivieren en beken. De capaciteit van de sifon bij Bunde is onvoldoende voor de afvoer van de Geul onder het Julianakanaal door (zie deelevaluatie Deltares voor de Geul uit 2022). Deze sifon was bovendien verstopt (niet goed onderhouden) in juli 2021. De capaciteit van de sifon moet dringend worden vergroot. Ook een hevel kan een deel van de oplossing zjjn.. Anderhalf jaar na de wateroverlast is er nog weinig gebeurd. Wel is een houtvang vóór de sifon inmiddels geplaatst.
(Geulle en Bunde) Ten oosten Van Geulle is het groene gebied verweven met beken en woningen. Er komen normen voor van 1: 25 (akkerbouw) en 1:10. Ten westen van het spoor geldt een norm van 1:25. Zowel in Geulle als Bunde was sprake van grote schade na de wateroverlast in juli 2021. Er moet dringend een Deltaplan komen voor de Geul, zijrivieren en beken. De capaciteit van de sifon bij Bunde is onvoldoende voor de afvoer van de Geul onder het Julianakanaal door (zie deelevaluatie Deltares voor de Geul uit 2022). Deze sifon was bovendien verstopt (niet goed onderhouden) in juli 2021. De capaciteit van de sifon moet dringend worden vergroot. Ook een hevel kan een deel van de oplossing zjjn.. Anderhalf jaar na de wateroverlast is er nog weinig gebeurd. Wel is een houtvang vóór de sifon inmiddels geplaatst.
Een buitenwijk van Venlo: Boekend.
Een buitenwijk van Venlo: Boekend.
(Venlo, Boekend) Een groot deel van het plaatje, en ook rechtsboven heeft de gele kleur van 1:25, dat is de norm voor akkerland, ook al staan er allemaal mooie nieuwe huizen. De normen zijn niet aangepast aan de nieuwe bestemming.
(Venlo, Boekend) Een groot deel van het plaatje, en ook rechtsboven heeft de gele kleur van 1:25, dat is de norm voor akkerland, ook al staan er allemaal mooie nieuwe huizen. De normen zijn niet aangepast aan de nieuwe bestemming.
(Beek en Geleen) In Beek en Geleen is sprake van een grote strook met een norm van 1:25 (akkerbouw). Er ligt een overkluisde beek, de Keutelbeek. Er zijn plannen om de Keutelbeek te ‘ontkluizen’. Zie https://www.waterschaplimburg.nl/.../ontkluizing.../ De norm van 1:25 heeft tot gevolg dat de Keutelbeek wateroverlast kan veroorzaken in de huizen.
(Beek en Geleen) In Beek en Geleen is sprake van een grote strook met een norm van 1:25 (akkerbouw). Er ligt een overkluisde beek, de Keutelbeek. Er zijn plannen om de Keutelbeek te ‘ontkluizen’. Zie https://www.waterschaplimburg.nl/.../ontkluizing.../ De norm van 1:25 heeft tot gevolg dat de Keutelbeek wateroverlast kan veroorzaken in de huizen.
(Nederweert) Wederom een nieuwe wijk en veel kleine dorpjes met een norm van 1:25 (akkerland)
(Nederweert) Wederom een nieuwe wijk en veel kleine dorpjes met een norm van 1:25 (akkerland)
Ook in Weert, een nieuwbouwwijk met een norm van 1:25 (akkerland).
Ook in Weert, een nieuwbouwwijk met een norm van 1:25 (akkerland).
(Roermond) Het politiebureau aan de Andersonweg ligt in een gebied zonder normering! Naast Herten ligt een een nieuwbouwwijk, richting de Oolderplas, met een normering van 1:25 (akkerland).
(Roermond) Het politiebureau aan de Andersonweg ligt in een gebied zonder normering! Naast Herten ligt een een nieuwbouwwijk, richting de Oolderplas, met een normering van 1:25 (akkerland).
Montfort) Een deel van de wijk heeft de norm van 1:25 (akkerland), ondanks ruimte stroom op- en afwaarts om het water te bergen.
Montfort) Een deel van de wijk heeft de norm van 1:25 (akkerland), ondanks ruimte stroom op- en afwaarts om het water te bergen.
(Munstergeleen en Windraak) Het oudere deel van Munstergeleen ligt in een kuil en heeft soms wateroverlast. De noord- en zuidzijde zijn meer dan 30 jaar oud en ervaren geen wateroverlast. Toch zijn ze helemaal ‘geel’, ze hebben dus een norm voor akkerbouw (1:25). Windraak ligt bovenop een heuvel. Waarom geldt daar een norm van 1:25 en geen norm van 1:100?
(Munstergeleen en Windraak) Het oudere deel van Munstergeleen ligt in een kuil en heeft soms wateroverlast. De noord- en zuidzijde zijn meer dan 30 jaar oud en ervaren geen wateroverlast. Toch zijn ze helemaal ‘geel’, ze hebben dus een norm voor akkerbouw (1:25). Windraak ligt bovenop een heuvel. Waarom geldt daar een norm van 1:25 en geen norm van 1:100?
Maastricht heeft een groot ‘rood’ gebied (1:100). Ten zuiden van het provinciehuis zien we lagere normen van 1:10 en 1:25 (akkerland). In Heugem en Randwyck moest in 2021 geëvacueerd worden. Een goede vraag is of de bijbehorende maatregelen in het ‘rode’ gebied wel zijn uitgevoerd.
Maastricht heeft een groot ‘rood’ gebied (1:100). Ten zuiden van het provinciehuis zien we lagere normen van 1:10 en 1:25 (akkerland). In Heugem en Randwyck moest in 2021 geëvacueerd worden. Een goede vraag is of de bijbehorende maatregelen in het ‘rode’ gebied wel zijn uitgevoerd.
(Sittard-Geleen) Door Sittard stroomt de Geleenbeek. Een bijna halve kilometer brede strook, tevens een groot deel van het oude centrum (ook met de markt) heeft een norm van 1: 25 (de norm voor akkerland). Een klein strookje langs de beek heeft wél een norm van 1:100. De herinrichting van de Geleenbeek in 2021 (het ‘Corio Glana project) had uiteraard de mogelijkheid geboden om ook de norm voor de bebouwing aan te passen naar 1:100. Wij vinden het een gemiste kans om het watersysteem hier op orde te brengen.
(Sittard-Geleen) Door Sittard stroomt de Geleenbeek. Een bijna halve kilometer brede strook, tevens een groot deel van het oude centrum (ook met de markt) heeft een norm van 1: 25 (de norm voor akkerland). Een klein strookje langs de beek heeft wél een norm van 1:100. De herinrichting van de Geleenbeek in 2021 (het ‘Corio Glana project) had uiteraard de mogelijkheid geboden om ook de norm voor de bebouwing aan te passen naar 1:100. Wij vinden het een gemiste kans om het watersysteem hier op orde te brengen.
Kaarten provincie over tekortschietende regionale normen wateroverlast.
Kaarten provincie over tekortschietende regionale normen wateroverlast.