Dit dorp ligt in een retentiegebied (Lateraalkanaal-West Noord) waar het water ineens heel snel kan opkomen, maar het heeft geen dijk. Hier was een dijk gepland, maar dat heeft gemeente Leudal tegengehouden. Het was een deal met het waterschap, dat zijn wettelijke plicht aan de gemeente heeft afgekocht.
Op deze casus zomen de zojuist bij het DB ingediende vragen in.
Bescherming is een wettelijke plicht
Maastricht, 8 april 2025
AWP-fractie in het Waterschap Limburg
Betreft: schriftelijke vragen ex art 35 RvO aan de Dijkgraaf en het Dagelijks Bestuur (DB) van het Waterschap Limburg over de bescherming van Horn tegen hoogwater; bestemd voor schriftelijke beantwoording.
Geachte Dijkgraaf, geacht Dagelijks Bestuur,
Het dorp Horn ligt langs het noordelijke bekken van retentiegebied Lateraalkanaal-West. Het bekken is van het Lateraalkanaal gescheiden door middel van een inlaatconstructie met een hoogte van 19,90 m+NAP(
instroomfrequentie ca. eens per 22 jaar volgens de huidige betrekkingslijnen). Er is sprake van een (langdurige) tijdelijke situatie, want op termijn moet de drempel op 20,80 m+NAP hoogte worden gebracht, nadat het HWBP voltooid is(instroomfrequentie ca. eens per 100 jaar).
Het bekken is onderdeel van de hoogwaterbedding van de Maas. Delen van Horn liggen dus in de rivierbedding.
Het noordelijke bekken is in 2006 in gebruik genomen. De ontwerpwaterstand binnen het bekken bedraagt volgens de oude normen van Maaswerken 20,90 m+NAP. Omdat het Lateraalkanaal bij instroming van het bekken een communicerend vat met het bekken is, moet volgens de HWBP-normering rekening gehouden worden met nog aanzienlijk hogere waterstanden, vergelijkbaar met die bij Buggenum.
Het maaiveld bij de straat Kemp ligt tussen 19 en 20 m+NAP, dus onder het niveau
van de drempel. Dit betekent dat het dorp op deze locatie onherroepelijk onderloopt zodra het retentiegebied in werking komt. Omdat het een retentiegebied is, is er sprake van een snelle stijging van de waterstand zodra instroming eenmaal plaatsvindt .
Bij het ontwerp van het retentiegebied door Rijkswaterstaat Maaswerken was hier een kade voorzien om Horn te beschermen. Deze kade is echter nooit gerealiseerd.
In juli 2021 was er voor het eerst sprake van instroming van het bekken. Noodmaatregelen mochten niet baten. De huizen aan de Kemp hebben daadwerkelijk onder water gestaan.
Vraag 1
Een inundatiefrequentie van 22 jaar, met bovendien snel stijgend water, is in strijd met de normering van het primaire watersysteem (zelfs met de normering van het regionale watersysteem, al is dat hier niet aan de orde). Waarom is Horn onbeschermd, terwijl delen van Horn onomstotelijk aan overstromingsgevaar vanuit de Maas blootgesteld zijn?
Vraag 2
Bent u het met ons eens dat Horn een bescherming met een primaire waterkering verdient, vergelijkbaar met die van Buggenum? Immers bij instroming van het noordelijke bekken vormen Buggenum en Horn via het Lateraalkanaal een communicere
nd vat zonder verhang. Bent u het met ons eens dat dit een wettelijke plicht van Waterschap Limburg is?
Vraag 3
Bent u het met ons eens dat het verhogen van de instroomdrempel geen oplossing voor Horn biedt? Immers de instroming van het noordelijk bekken, ook met een lagere frequentie, gaat onherroepelijk met het onderlopen van Horn gepaard en is bedoeld om Limburgse dorpen te beschermen. De belangen van Horn kunnen hierbij niet aan de belangen van andere dorpen ondergeschikt zijn.
Vraag 4
Onderschrijft u de tijdlijn, zoals beschreven in bijgaand artikel van De Limburger van 28 oktober 2023?
Zo ja:
• Is het waterschap bevoegd om de wettelijke taak van bescherming tegen hoogwater aan een gemeente over te dragen? Is hiervoor budget overgedragen?• Welke rol speelt Rijkswaterstaat volgens u in deze tijdlijn?• Zijn er stappen tegen de gemeente Leudal ondernomen, die deze plicht duidelijk niet vervuld heeft?• Is het vervolgens wettelijk toegestaan om bescherming tegen hoogwater te privatiseren en de benodigde middelen daarvoor in een economisch risicodragende boedel onder te brengen?• Waarom zijn er geen consequenties voor de betrokken partijen geweest?Zo nee:
• Wat is volgens u de tijdlijn? Waarom is de kade bij Horn nooit gekomen? Hoe is het gekomen dat Horn 19 jaar na oplevering van het noordelijke retentiebekken (en bijna 4 jaar na de eerste daadwerkelijke instroming) nog steeds onbeschermd is? En wat gaat u daaraan doen?In beide gevallen:
• Horn is niet in beeld bij HWBP. Waarom niet? Kunnen we hieruit concluderen dat Horn voor altijd onbeschermd zal blijven?• Zal Horn bij de eerstvolgende instroming van het noordelijke bekken opnieuw onderlopen of zijn er inmiddels effectieve noodmaatregelen voorbereid?
Vraag 5
Samenvattende vraag: wat is uw beleid ten aanzien van de bescherming van Horn tegen hoogwater?
Met vriendelijke groet,
Marja Hilders, fractievoorzitter AWP
0618364978